Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich, 18 września 2021 r.
W dniu 18 września 2021 r. o godz. 11.00 w Sejmie RP (sala konferencyjna im. Jacka Kuronia) odbyło się Walne Zgromadzenie Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich. Obrady otworzył marszałek SPP, prof. Jerzy Jaskiernia. Poinformował on, że od czasu poprzedniego walnego zgromadzenia zmarli następujący członkowie SPP: Ryszard Ulicki, Wojciech Nowaczyk, Erhard Alvin Bastek, Mieczysław Włodyka, Wacław Olak, Józef Grabek, Grzegorz Rytych, Władysław Bułka, Urszula Pająk, Marian Juśko, Jadwiga Bałtakis, Stanisław Kucharski, Władysław Żbikowski, Jerzy Panek, Wojciech Grabałowski, Andrzej Szczepański, Ryszard Tomczewski, Kazimierz Zarzycki, Krystyna Łybacka, Wawrzyniec Dominiak, Henryk Kaczmarek, Bronisław Dankowski, Bronisława Kowalska, Krzysztof Brzeziński, Izabella Sierakowska, Bronisław Cieślak i Ryszard Jarzembowski. Walne Zgromadzenie uczciło ich pamięć minutą ciszy.
Walne Zgromadzenie uczciło też minutą ciszy pamięć zmarłych: członka wspierającego SPP – prof. Jerzego Koniecznego, byłego Marszałka Sejmu – Romana Malinowskiego i byłego przewodniczącego OPZZ – Alfreda Miodowicza.
Na przewodniczącego obrad Walne Zgromadzenie wybrało Tadeusza Gawina, a na sekretarza – dr. Janusza Malinowskiego. Zgromadzenie wybrało też komisję uchwał i wniosków pod przewodnictwem Edwarda Płonki oraz komisję skrutacyjną pod przewodnictwem Zbigniewa Kaniewskiego.
Wicemarszałek SPP, Edward Płonka odczytał przesłanie do Walnego Zgromadzenia SPP, skierowane przez prezydenta Europejskiego Stowarzyszenia Byłych Parlamentarzystów Państw Członkowskich Rady Europy (FP-AP), prof. Rune Rydena ze Szwecji. Prezydent FP-AP wysoko ocenił wkład SPP do działalności FP-AP, życzył Walnemu Zgromadzeniu SPP owocnych obrad i przyjęcia ambitnego planu działań Stowarzyszenia w nowej kadencji.
Sprawozdanie z działalności Zarządu Głównego SPP przedstawił marszałek SPP, J. Jaskiernia. ZG SPP odbył w okresie kadencji 8 posiedzeń w latach 2016-2019, a w latach 2020-2021 posiedzenia ZG SPP nie odbywały się z związku z pandemią COVID-19, a kontakty utrzymywane były w trybie zdalnym. W dniu 22 kwietnia 2018 r. zorganizowane zostały w Warszawie uroczyste obchody 15-lecia powstania SPP, z udziałem prezydenta FP-AP, prof. Rune Rydena.
ZG SPP analizował sytuację materialną byłych i obecnych parlamentarzystów. Podjęta w ostatnim okresie regulacja uposażeń parlamentarzystów była zgodna z rekomendacjami raportu ZG SPP, przygotowanego pod przewodnictwem Tadeusza Gawina. Niestety, nie zostały zrealizowane rekomendacje wynikające z tego raportu dotyczące rozwiązań finansowych na rzecz byłych parlamentarzystów. Sprawa ta będzie więc wymagała dalszych zabiegów.
Przedstawiciele ZG SPP (wicemarszałek Ireneusz Skubis – Sejmie, prof. Czesława Christowa – w Senacie) byli obserwatorami w komisjach przyznających zapomogi socjalne dla byłych parlamentarzystów. System ten działa prawidłowo, a ZG SPP spełniał funkcję sygnalizowania spraw, które powinny być podjęte w pracach komisji.
ZG SPP organizował wsparcie dla byłych parlamentarzystów, którzy znaleźli się w potrzebie (m.in. dla Mieczysława Jedonia – związku z kosztami rehabilitacji i dla Zbigniewa Kaniewskiego – w związku z pożarem domu).
ZG SPP utrzymywał kontakty z kierownictwami Sejmu i Senatu. Odbyły się m.in. spotkania przedstawicieli ZG SPP z marszałkiem Senatu – Stanisławem Karczewskim, wicemarszałkiem Sejmu – Włodzimierzem Czarzastym i wicemarszałkiem Senatu, Michałem Kamińskim. W trakcie spotkań informowano o kierunkach działalności SPP i przedkładano propozycje w kwestii rozwiązań prawnych dotyczących sytuacji byłych i obecnych parlamentarzystów.
Istotnym elementem w działalności ZG SPP była organizacja, we współpracy z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach, międzynarodowych konferencji naukowych dotyczących ochrony praw człowieka: 2017 (Systemy ochrony praw człowieka w Europie oraz w Australii i oceanii. Kontekst uniwersalny – specyfika regionalna – uwarunkowania realizacyjne), 2018 (Powszechny i regionalne systemy ochrony praw człowieka 70 lat po proklamowaniu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka), 2019 (Ochrona praw człowieka w dobie kryzysu demokracji liberalnej), 2020 (Wyzwania dla ochrony praw człowieka w u progu trzeciej dekady XXI wieku) – konferencja została w ostatniej chwili odwołana z powodu pandemii COVID-19, ale przygotowane na nią materiały zostały opublikowane; 2021 (Ochrona praw człowieka w czasie wyzwań pandemicznych) – ze względu na pandemię COVID-19 konferencja odbyła się w trybie zdalnym. Po każdej konferencji ukazywały się trzy tomy opracowań naukowych, o dużym rezonansie międzynarodowym. Warto podkreślić, że SPP była nie tylko współorganizatorem konferencji, ale członkowie SPP brali w nich aktywny udział. Referaty przedstawili m.in.: prof. Czesław Christowa, prof. Genowefa Grabowska, mgr inż. Bolesław Herudziński, prof. Tadeusz Iwiński, dr Eugeniusz Januła, prof. Jerzy Jaskiernia, dr Józef Kubica, prof. Leszek Moczulski, prof. Longin Pastusiak, prof. Maria Szyszkowska, mgr Jerzy Wenderlich i prof. Jerzy J. Wiatr. Konferencje te – w ocenie FP/AP – są szczególnie wartościowym elementem działalności SPP, bo otwierają byłym parlamentarzystom możliwość wypowiadania się w ważnych sprawach zarówno w obszarze polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej.
Szczególnie istotnym elementem działalności SPP było reprezentowanie Polski na forum Europejskiego Stowarzyszenia Byłych Parlamentarzystów Państw Członkowskich Rady Europy (FP-AP). W Zarządzie FP-AP zasiadają: marszałek SPP, J. Jaskiernia i sekretarz SPP, J. Malinowski. Przez dwie kadencje J. Jaskiernia był wiceprezydentem FP-AP. Niestety, inaczej niż wiele innych organizacji byłych parlamentarzystów (np. Stowarzyszenie Byłych Członków Bundestagu) SPP nie otrzymuje wsparcia parlamentu na działalność międzynarodową. SPP nie ma też na taką działalność wystarczających środków. Przedstawiciele SPP brali udział w pracach FP-AP na własny koszt.
Istotnym elementem działalności SPP była bilateralna współpraca międzynarodowa. W 2017 r. odbyły się Berlinie niemiecko-polskie konsultacje byłych parlamentarzystów (delegacja polska obserwowała m.in. posiedzenie Bundestagu, w trakcie którego A. Merkel została wybrana na kanclerza). Polsko-niemieckie konsultacje byłych parlamentarzystów były kontynuowane w 2018 r. podczas spotkania w Warszawie. W okresie sprawozdawczym, na zaproszenie SPP, przebywali w Polsce kolejni prezydenci FP-AP: Lino de Bono (z Malty) i Rune Ryden (ze Szwecji).
Czynnikiem, który wpływał na działalność SPP była trudna sytuacja finansowa stowarzyszenia. Powstawały problemy ze ściągalnością składek członkowskich. Istotnym wyzwaniem dla nowego Zarządu będzie więc pozyskanie zewnętrznego wsparcia dla działalności SPP, które umożliwi realizację inicjatyw programowych oraz odpowiednią reprezentację SPP w konferencjach i kolokwiach organizowanych przez FP-AP.
Sprawozdanie Głównej Komisji Rewizyjnej przedstawił jej przewodniczący, Bolesław Herudziński. GKR stwierdziała, że realizacja programu działalności SPP przebiegała prawidłowo, pomimo trudnych uwarunkowań pandemicznych. Prowadzenie rachunkowości stowarzyszenia następowało zgodnie z obowiązującym prawem. Utrzymywały się trudności z opłacalnością składek członkowskich. Problemem jest nieadekwatność środków finansowych w stosunku do zadań realizowanych przez SPP. GKR rekomendowała udzielenie Zarządowi SPP absolutorium.
W dyskusji nad sprawozdaniami Zarządu Głównego i Głównej Komisji Rewizyjnej podjęto istotne sprawy dla działalności SPP. Dr Eugeniusz Januła wskazał, że należy zwrócić się do kierownictw Sejmu i Senatu o szersze włączenie do prac parlamentarnych byłych parlamentarzystów w charakterze ekspertów. Można by też zwrócić się o wsparcie dla SPP ze strony organizacji biznesu, takich jak Krajowa Izba Gospodarcza. Zygmunt Machnik podkreślił, że wiedza byłych parlamentarzystów może być przydatna w pracach nad projektami konkretnych ustaw, jak to miału już miejsce w pracach nad projektem prawa łowieckiego. Edward Płonka poinformował o wysokich ocenach działalności SPP przez kierownictwo Europejskiego Stowarzyszenia Byłych Parlamentarzystów i o potrzebie zwiększenia udziału SPP, po uzyskaniu środków finansowych, w formach (konferencje, kolokwia) organizowanych przez FP/AP. Krzysztof Kamiński zaakcentował, że SPP jest stowarzyszeniem nie tylko byłych, ale też obecnych parlamentarzystów. Należałoby ich poinformować o kierunkach pracy SPP i zachęcić do aktywności na forum stowarzyszenia. Ireneusz Skubis zwrócił uwagę na znaczenie międzynarodowej aktywności SPP. Za szczególnie ważne uznał polsko-niemieckie konsultacje byłych parlamentarzystów. Postulował lepszą współpracę z klubami parlamentarnymi i ich biurami. Zbigniew Kaniewski stwierdził, że SPP powinno być neutralne politycznie, ale powinno kontynuować organizację międzynarodowych konferencji naukowych, by członkowie SPP mogli wypowiadać się w ważnych kwestiach demokracji i ochrony praw człowieka. Prof. Tadeusz Iwiński zwrócił uwagę, że SPP, skupiając także aktualnych parlamentarzystów i zachowując pluralistyczny charakter, może spełnić rolę istotnego forum dialogu politycznego ponad podziałami. Stanisław Pięta podkreślił, że szczególnie ważne – wobec trudnej sytuacji finansowej SPP – będzie wypracowanie trwałych rozwiązań prawnych, które umożliwią systemowe rozwiązanie wsparcia dla takiej działalności i zapowiedział zaangażowanie w dialog z kierownictwem Sejmu w tej sprawie.
Walne Zgromadzenie udzieliło jednomyślnie absolutorium ustępującemu Zarządowi Głównemu SPP.
Walne Zgromadzenie dokonało wyboru władz SPP na kadencję 2021-2025.
Walne Zgromadzenie wybrało jednomyślnie w tajnym głosowaniu na Marszałka SPP
prof. Jerzego Jaskiernię.
W skład Zarządu Głównego zostali wybrani w tajnym głosowaniu: wicemarszałkowie SPP – Edward Płonka i Ireneusz Skubis, sekretarz generalny – dr Janusz Malinowski, skarbnik – pos. Andrzej Szejna, członkowie Zarządu: prof. Czesława Christowa, Tadeusz Gawin, prof. Tadeusz Iwiński, Krzysztof Kamiński i Stanisław Pięta. W skład ZG wchodzą też przedstawiciele regionów: dr Ryszard Chodynicki, dr Józef Kubica i prof. Leszek Moczulski.
W skład Głównej Komisji Rewizyjnej zostali wybrani w tajnym głosowaniu: przewodniczący – Bolesław Herudziński, wiceprzewodniczący – Zygmunt Machnik, sekretarz – Lech Szymańczyk, członkowie – Henryk Makarewicz i Szczepan Skomra.
Walne Zgromadzenie uchwaliło program działania Stowarzyszenia Parlamentarzystów Polskich na lata 2021-2025. Zakłada on m.in. kontynuowanie dotychczasowych form działalności, m.in. w zakresie troski o sytuację byłych parlamentarzystów i poszukiwanie systemowych mechanizmów wsparcia. Przedstawiciele SPP będą uczestniczyli w pracach komisji Sejmu i Senatu, przydzielających zapomogi losowe dla byłych parlamentarzystów. SPP będzie utrzymywał ścisłe kontakty z kierownictwami Sejmu i Senatu. SPP podejmie działania, by w szerszym zakresie włączyć byłych parlamentarzystów do prac parlamentarnych w charakterze ekspertów. SPP będzie współorganizował międzynarodowe konferencje naukowe dotyczące demokracji i ochrony praw człowieka, by tworzyć członkom SPP możliwość wypowiadania się w ważnych sprawach polityki krajowej i zagranicznej. SPP będzie reprezentował Polskę na forum Europejskiego Stowarzyszenia Byłych Parlamentarzystów. SPP podejmie działania, by w szerszym zakresie do prac stowarzyszenia włączyli się aktualni parlamentarzyści. Istotnym wyzwaniem będzie wzmocnienie podstaw finansowych działalności stowarzyszenia. Chodzi zarówno o terminowość płacenia składek członkowskich, jak i o pozyskanie źródeł zasilania wewnętrznego. SPP podejmie wysiłki, by Sejm i Senat mogły wesprzeć działalność międzynarodową SPP, co umożliwi szerszy udział przedstawicieli SPP w przedsięwzięciach organizowanych przez FP-AP. (jas)